Apple’ın sunduğu mevcut sistemde sadece hesap sahibi datalarına erişebiliyor, şirketin kendisi bile bu datalara ulaşamıyor. Ancak, İngiltere İçişleri Bakanlığı, 2016 yılında yürürlüğe giren Soruşturma Yetkileri Yasası (Investigatory Powers Act – IPA) kapsamında teknoloji devinden bu bilgilere erişim sağlamasını istedi.

Yasa, teknoloji firmalarının kolluk kuvvetleriyle iş birliği yaparak makul durumlarda bilgi sağlamasını zarurî kılıyor. Lakin Apple, bahis hakkında yorum yapmazken, web sitesinde “gizliliğin temel bir insan hakkı” olduğunu vurguluyor.

İçişleri Bakanlığı da “operasyonel konular hakkında yorum yapmıyoruz” açıklaması yaparak talebin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Gizlilik ihlali endişesi

Hükümetin talebi, bilhassa saklılık savunucuları tarafından büyük reaksiyonla karşılandı. Privacy International isimli sivil toplum kuruluşu, bu adımı “benzersiz bir saldırı” olarak nitelendirerek, bunun dünya çapında berbat niyetli idarelere cüret verebileceğini belirtti.

Kuruluşun hukuk yöneticisi Caroline Wilson Palow, “Bu, İngiltere’nin girmemesi gereken bir çaba. Bu çok yetki kullanımı, tehlikeli bir emsal teşkil ediyor” tabirlerini kullandı.

Apple’ın gelişmiş data müdafaa sistemi hedefte

Hükümetin erişim talebi, Apple’ın sunduğu Gelişmiş Data Muhafaza (Advanced Veri Protection – ADP) sistemini maksat alıyor. Bu sistem, uçtan uca şifreleme sistemi kullanarak, sırf hesap sahibinin datalara erişebilmesini sağlıyor.

Ancak bu özelliğin bir dezavantajı da bulunuyor: Şayet kullanıcı hesap bilgilerini kaybederse, Apple bile bilgileri geri getiremiyor.

Bu özellik sadece kullanıcıların isteği doğrultusunda etkin hale getiriliyor ve kaç kişinin bu hizmeti kullandığı bilinmiyor.

Yetkililer, talebin tüm kullanıcılara yönelik genel bir gözetleme manasına gelmediğini savunsa da uzmanlar, şifreleme sistemine açılacak her kapının siber tehditler için büyük bir risk oluşturacağını vurguluyor.

Apple, geri adım atmayabilir

Apple, daha evvel İngiltere’nin bu stil taleplerine karşı çıkmış ve bu cins bir baskı durumunda şifreleme hizmetlerini büsbütün geri çekebileceğini açıklamıştı.

Şirket, “ürünlerimizde asla bir art kapı (backdoor) oluşturmayacağız” diyerek, bu çeşit taleplere boyun eğmeyeceğini vurgulamıştı.

Ancak Soruşturma Yetkileri Yasası, sırf İngiltere’de faaliyet gösteren şirketleri değil, dünya genelindeki tüm teknoloji firmalarını kapsıyor. Yani Apple’ın bu hizmeti İngiltere’de durdurması bile hukuksal süreçten kaçınmasına yetmeyebilir.

Teknoloji dünyasında emsal baskılar

Bu, bir teknoloji firmasına şifreleme konusunda yapılan birinci baskı değil. 2016’da ABD hükümeti de Apple’dan, bir saldırganın iPhone’una erişim sağlamasını talep etmiş, lakin şirket bu isteği reddetmişti. FBI, daha sonra aygıtın kilidini kendi formülleriyle açmıştı.

Benzer olaylar 2020 yılında da yaşandı ve Apple, şifreli iPhone bilgilerine erişim taleplerini geri çevirdi.

Uzmanlardan uyarı

Siber güvenlik uzmanları ve sivil toplum kuruluşları, hükümetin bu talebinin sadece suçluları değil, tüm bireylerin mahremiyetini tehdit ettiğini savunuyor.

İngiltere merkezli Big Brother Watch isimli zımnilik örgütü, bu adımı “endişe verici” olarak değerlendirirken, uzman Lisa Forte, “Suçlular ve teröristler farklı platformlara yönelerek tedbir alacaktır. Bu cins yasalar sırf sıradan vatandaşın mahremiyetini yok eder” tabirlerini kullandı.

Apple, hükümetin talebine itiraz edebilir fakat mevcut yasalar gereği, bu süreç devam ederken bile talebi yerine getirmek zorunda kalabilir.

Gelişmeler teknoloji dünyasında büyük yankı uyandırırken, Apple’ın bu talebe nasıl bir cevap vereceği merak konusu olmaya devam ediyor.

BBC, TRTHaber